Monday, November 07, 2005

Wurgvijg 2 : Galwesp


Galwesp: Nigeriella scindura
Vijg: Ficus pumila


De Wurgvijg en de Galwesp
In Luchtwortels (Wurgvijg 1 : Wortels, 30 augustus 2005) beschreef ik de groeiwijze van de wurgvijg. De wijze waarop de voorplanting van deze plant is geregeld blijkt even opmerkelijk, en luguber.

Bloemen
De vijg produceert niet eenmaal, maar driemaal per jaar bloemen en vruchten. De vijgenbloem ziet er uit als een onrijpe groene vrucht. Het is geen vrucht, maar een harde schil, een container (syconium) met honderden kleine bloempjes aan de binnenkant. Er zijn drie soorten bloemetjes. De mannelijke brengen stuifmeel voort. De grote vrouwelijke bloemen ontwikkelen na bevruchting zaden. De kleine vrouwelijke bloemen herbergen wespeneitjes en larven.

Gezamenlijk transport van eitjes en stuifmeel
Voor de bevruchting van deze bloemen is de vijg afhankelijk van een klein insectje, de galwesp, of ' fig wasp'. Vrouwelijke wespen transporteren het stuifmeel van de ene vijgenbloem naar een andere bloem. De galwesp is op zijn beurt voor zijn voortplanting afhankelijk van de vijg. Diens kleine bloemen en vruchtweefsel vormen nest en voedsel tegelijk voor de wespenlarven.

Wesp legt eitjes
Door een minuscuul kleine opening (ostiole) kan één vrouwtjeswesp door de schil van de harde vijg de vrucht binnendringen. Dat is een opgave. Ondanks haar smalle langgerekte bouw kan ze zich alleen met veel pijn en moeite door de opening wringen. Haar vleugels verliest ze in de worsteling. Eenmaal binnen legt ze haar eitjes in de kleine vrouwelijke vijgenbloenmen en sterft.

Bevruchting wesp
Uit de wespeneitjes komen kleine larven. De vijg produceert nu meer weefsel, dat als voedsel voor deze larven dient. Als eerste zijn de mannetjeswespen volgroeit. Blind en zonder vleugels storten zij zich op de piepjonge vrouwtjes en bevruchten hen. Dan maken ze een gat in de schil van de vijg, en sterven. De jonge bevruchte vrouwtjeswespen vliegen uit. Ze dragen niet alleen het zaad van de mannetjeswespen, maar ook het stuifmeel van de mannelijke vijgenbloemen met zich mee. Ze hebben één vlucht. In een andere vijg deponeren ze voor hun dood hun eitjes en het stuifmeel.

Bevruchting vijg
Het stuifmeel van de mannelijke bloemen van de ene vijg bevrucht de grote vrouwelijke bloemen van een ander. Na het uitvliegen van de vrouwelijke wespen ontwikkelen deze bloemen zaden. De grote vrouwelijke bloemetjes ontwikkelen zaden. De vijg gaat rijpen, verandert van kleur en geur en wordt zacht, ook de schil.

Voeding en verspreiding zaad
De uiteindelijke vijgenvruchten vormen het hele jaar door rijk voedsel voor mens en dier. De zaadjes worden opgegeten. Via de uitwerpselen van vogels, vleermuizen, apen en hagedissen komen ze in de kruinen van bomen terecht. Vandaaruit kronkelen jonge vijgenranken opnieuw naar beneden rond takken en stammen, om te aarden, en luchtwortels te vormen.

No comments:

Post a Comment